Proza gaat over verhalen

Waarover gaat proza? Natuurlijk, het kan over van alles gaan, maar er is een onderwerp dat je in veel proza ziet terugkomen: het gaat ook over verhalen, het gaat ook over hoe mensen met hun verhaal omgaan, over hoe mensen met hun verhaal worstelen.

Je kunt dus zeggen: proza gaat over verhalen. Of net iets anders geformuleerd: verhalen gaan over verhalen.

De meeste zaken gaan over zichzelf

Het is niet zo raar dat verhalen over verhalen gaan. De meeste zaken gaan over zichzelf.

Een voorbeeld: je hebt op school van alles geleerd, maar wat je er ook hebt geleerd is hoe het is om op school te zitten. De kans is groot dat je je levendiger herinnert wat er in het klaslokaal gebeurde dan wat je in je schoolboeken hebt gelezen. School gaat ook over school.

Als je een relatie met iemand hebt, ervaar je niet alleen die persoon, maar ook wat het is om in een relatie te zijn. Relaties gaan ook over relaties.

Idem dito met het leven. Wat ook de zin van het leven mag zijn, het leven laat je ervaren wat het is om te leven. Het leven gaat over het leven.

Kunst gaat over kunst

Het is met kunst niet anders.

Drama kan over van alles gaan, maar drama gaat ook over drama en over het leven als toneel: over een identiteit aannemen, over spreken en verhullen, over je verhouden tot een publiek. Een van de thema’s van drama is drama zelf. Drama is niet alleen een genre, maar drama is ook de inhoud en het thema van drama.

Of neem film. Film gaat ook over de elementen van film: over kijken, over licht en donker, over zichtbaar en onzichtbaar. Kijken is onderdeel van het genre, en het is ook onderdeel van de inhoud en het thema van film.

De consequenties hiervan

Dat zaken naar zichzelf verwijzen, en dat verhalen ook over verhalen gaan, heeft vérstrekkende gevolgen voor proza, voor het schrijven ervan en het lezen ervan.

Dit blog gaat over die gevolgen. Het is een manier om naar proza te kijken, naar het lezen en het schrijven.